بازنمایی جنسیت در تصاویر مجلۀ رشد دانش‎آموز در ایران و مجلۀ اسامه در سوریه

مقالۀ «بازنمایی جنسیت در تصاویر مجلۀ رشد دانش‎آموز در  ایران و مجلۀ اسامه در سوریه» منتشر شد.

نویسندگان: غفران بریمو و مریم کشمیری

فصلنامۀ پژوهشی زن در فرهنگ و هنر، مرکز مطالعات زنان و خانواده دانشگاه تهران، دورۀ 15، شمارۀ 1، مقالۀ 2، اردیبهشت 1402، صفحات 29ـ60

 

چکیده

مجلات کودک و نوجوان از جمله رسانه‌های جمعی تأثیرگذار بر فرایند جامعه‌پذیری هستند؛ زیرا به روش‌های گوناگون مانند انتخاب موضوعات خاص و تصویرسازی‌های هدفمند می‌توانند موجب القا، تغییر و تعدیل ارزش‌ها، رفتارها و الگوهای جنسیتی در میان کودکان شوند. مجلۀ أسامه در سوریه و مجلۀ رشد دانش‎آموز در ایران، هردو از چنین جایگاهی برخوردارند. این دو مجله با داشتن مخاطبان گسترده و نیز تولید چنددهه‎ای می‎توانند از طریق تصویر، در ساخت فضای فکری مخاطبان خود نقش بسیار پررنگی داشته باشند. پژوهش حاضر با نگاه به جایگاه برجستۀ این مجلات، در پی مقایسۀ بازنمایی جنسیت در تصاویر مجلۀ أسامه در سوریه و مجلۀ رشد دانش‌آموز در ایران است. تجزیه ‌و تحلیل نمونه‌ها با استفاده از الگوی کرس و ون‌لیوون در خوانش نشانه‌شناسی اجتماعی صورت پذیرفته است. در این الگو، تصاویر در سه سطح معنای بازنمودی، تعاملی و ترکیبی بررسی می‎شود. نتایج تحلیل در این سه سطح نشان می‎دهد تصاویر این دو مجله کلیشه‎های رایج جنسیتی را به کودکان ارائه می‎کنند. نقش‌های «زن-مادر»، «زن-مادربزرگ» و «دختر» در جایگاه نقش‎های محورى یا فرعى در بیشتر تصاویر هردو مجله بازنمایی شده و در هیچ‎یک از آن‎ها، نقش‌های مهم اجتماعی، مانند آنچه در حقیقت این دو جامعۀ اسلامی رخ می‎دهد، نمود نیافته است. سه سطح ارائۀ تصویر نیز بر پایۀ دیدگاه کرس و ون‌لیوون به این شرح است: در سطح بازنمودی، تصویرها در این مجلات، مخاطبان را به دنیای خوب فرامی‎خوانند. حضور زنان، بیشتر در امور وابسته به درون منزل است و آنگاه که بیرون از خانه ظاهر می‎شوند، نقش‎های عادی و سنتی را پذیرفته‎اند؛ در سطح تعاملی، تصویرها فاقد تماس است و طراحان، نماهای دور و متوسط را برگزیده‎اند. حتی زاویۀ دید از روبه‎رو انتخاب شده است. در سطح ترکیبی، ارتباط میان معنای بازنمودی و تعاملی را می‎بینیم. بدین‌صورت که با بهره‎گیری از الگوی مرکز-حاشیه، نقش زنان برجسته شده است. البته جایی که مردان نیز در تصویر حضور دارند، همچنان نقش زن، کم‎رنگ و حاشیه‎ای می‎شود. این گروه از تصویرها عموماً بدون قاب‎بندی است و همین امر در گشایش فضای تصویر و موفقیت در برجسته‎سازی بصری نقش زنان تأثیر مثبت داشته است.

واژگان کلیدی

جامعه‎پذیری، جنسیت، مجلۀ اسامه، مجله رشد دانش‎آموز

صفحه مقاله در وبسایت نشریه: اینجا

مقاله را مستقیم از اینجا دریافت کنید.

Representation of gender in the pictures of Roshd daneshamoz magazine and Osama magazine in Syria

Ghufran Brimo (Department of Research of Art, Faculty of Art, Alzahra University, Tehran, Iran)

Maryam Keshmiri (Assistant Professor, Department of Painting, Faculty of Art, Alzahra University, Tehran, Iran)

Abstract

Children's and teenager's magazines, among other mass media, have an impact on the process of socialization. Because these magazines can induce, change and modify values, behaviors, and gender role patterns among children in various ways such as by choosing specific topics and targeted illustrations. This article aims to compare the images of "Osama" magazine in Syria and" Roshd daneshamoz" magazine in Iran from the perspective of gender. The purpose of this article is to compare the representation of gender in the images of Osamah magazine in Syria and Roshd al-Mashoz magazine in Iran. The analysis of the samples was done using Kress and Van Leon's model in the reading of social semiotics, which examines the images on three levels of representational, interactive and combined meaning. The results of the analysis of these three meanings showed that the pictures of these two magazines try to present common gender stereotypes to children. The roles of "woman-mother", "woman-grandmother" and "daughter" are present as a central or secondary role in most of the images of both magazines, and in none of the images are women in important social roles such as medicine or technical, and the representation of such roles Completely forgotten. In examining the interactive meaning, it has been determined that most of the images are in the mode of presenting information and invite the viewers to their world. Far and medium views are mostly used in the representation of images. The combined meaning has caused a connection between the representational and interactive meaning, the use of the center-margin pattern, giving prominence to women and not using framing in most of the images of both magazines emphasize the role of women in them.

Key Words

Gender, Socialization, Osama Magazine, Roshd Daneshamoz Magazine