ضرورت گونه دادن کاغذ در نسخه‎پردازی‎های ایرانی، برپایۀ دستاوردهای دانش مناظرومرایای کهن (کتاب المناظر ابن‎هیثم)

رسالات نورشناسی یا مناظرومرایای کهن، نگاه پیشینیان را دربارۀ نور، دیدن و ادراک بصری بازتاب می‎دهد. از آنجا که این آثار، تنها منابع برجای‎ماندۀ علم نورشناسی سده‎های پیش است، یگانه امکان راه‎یابی به افکار ایرانیان قدیم را پیرامون مسائل نورشناسی و دیدن فراهم می‎آورد. در میان نگاشته‎های نورشناسی قدیم که بیشتر آن‎ها به المناظر مشهور بودند، المناظر ابن‎هیثم، یکی از کامل‎ترین رسالات نورشناسی دورۀ اسلامی (سده‎های 4ـ5 ه.ق) به شمار می‎آید.

دیدگاه مردمان قدیم دربارۀ چگونگی دیدن و فهم چیزهای دیده‎شده، شیوه‎های بازنمایی جهان پیرامون را ساخت داده است. ازاین‎رو می‎پنداریم نقاشی سنتی ایران (نگارگری) نیز بربنیان دیدگاه و باورهای علمی هم‎روزگارش صورت یافته باشد. چنانچه خواهیم دید دستاوردهای آثار علمی مانند المناظر ابن‎هیثم، راه‎گشای فهم بسیاری از چارچوب‎های نگارگری ایرانی است. در ادامه، بربنیان دستاوردهای المناظر، چرایی تأکید قدما را بر گونه دادن کاغذ، پیش از کتابت و نگارگری تبیین می‎کنیم.

بررسی هنری قرآنی در کتابخانۀ ملی پاریس به قلم یاقوت مستعصمی (تذهیب و خوشنویسی)

در میان نسخ خطی قرآنی در کتابخانۀ ملی پاریس، نسخه‎ای از 688 هجری با رقم یاقوت مستعصمی نگهداری می‎شود که افزون‎بر خوشنویسی، از جهت زرنگاری و شیوۀ صفحه‎بندی اهمیت بسیار دارد. می‎توان این نسخه را به شمارۀ ثبت 6716 در گروه نسخ خطی عربی، سایت کتابخانۀ ملی پاریس یافت (در اینجا ببینید). در ادامه با این نسخۀ هنرمندانه بیشتر آشنا خواهیم شد. 

---

 

به بهانۀ درگذشت استاد اکبر تجویدی؛ آشنایی با خاندان تجویدی

۲۰ خرداد ۱۳۹۶ خورشیدی، استاد اکبر تجویدی، پژوهشگر و هنرمند بنام کشور در پاریس درگذشت. به بهانۀ سفر او، خاندان هنرپرور تجویدی را بازمی‎شناسیم.

---

چرا قرآن ابن ‎بواب در تاریخ قرآن‎نگاری اسلامی اهمیت دارد؟

قرآنی که امروزه با نام قرآن ابن‎بواب در مجموعۀ چستربیتی نگهداری می‎شود یکی از ارزشمند‎ترین نسخه‎های کتاب مقدس مسلمانان به شمار می‎آید. اهمیت این نسخه در چیست؟ چرا در بررسی تاریخ زرنگاری قرآن به آن می‎پردازند؟