روند پذیرش اجتماعی هنر مدرن در ایران با نگاهی به آثار هنرمندان سقاخانه (پایان‎نامۀ کارشناسی ارشد)

مریم کشمیری؛ با راهنمایی دکتر زهرا رهبرنیا، دانشگاه الزهرا (س)، دانشکدۀ هنر، مهرماه 1392.

پژوهش حاضر با هدف شناخت عوامل موثر بر پذیرش اجتماعی هنر مدرن و پیدایش هنر ملی آغاز شد. اهداف فرعی عبارت‌اند از  ...

---

 چکیده:

پژوهش حاضر با هدف شناخت عوامل موثر بر پذیرش اجتماعی هنر مدرن و پیدایش هنر ملی آغاز شد. اهداف فرعی عبارت‌اند از شناخت تغییرات انگاره‌های ادراکی دریافت اثر هنری در ذهن مخاطب و نیز شناخت عوامل اجتماعی موثر بر رشد گرایش به هنر اروپایی از دوره صفویه تا پهلوی. بر پایه نظریه بُرد متوسط (Theories of middle range)، الگوهای تبیینی و روش‌شناسی برگرفته از بررسی تاریخی و نظریه تمایز (differentiation)، شالوده پژوهش را شکل می‌دهد. بر اساس فرضیه پایه، فقدان گروه‌های اجتماعی مسلط در جامعه، سبب شد که دربار صفویه و قاجار در جایگاه حافظان ذوق و معیارهای زیبایی‌شناسی قرار گیرند؛ رشد طبقه‌های متوسط و متوسط جدید زمینه شکل‌گیری سبک‌های دیگری را فراهم کرد. تلفیقی از مفاهیم جامعه شناسیِ تمایز، و بررسی تاریخی مناسبات، ساختارها، گروه‌ها و نهادهای اجتماعی، شامل هنرمندان، حامیان، مخاطبان؛ مراکز فعالیت‌ هنری، مدارس تخصصی هنر، و نگارخانه‌ها؛ و در دوره بعد، تغییر مناسبات میان هنرمند و حامی، و شکل‌گیری مخاطب؛ بررسی سطح خرد را به سطح ساختارها و نهادها تعمیم می‌دهد. منابع اسنادی و کتابخانه‌ای، نگاره‌های چاپی و آثار (موزه‌ای)، پایه بررسی بوده‌اند. بررسی تطبیقی تحولات دوره صفویه و قاجار از یک‌سو، و دهه‌های 1320 و 1330 ش. از نظر مناسبات، ساختارها و نهادها نشان می‌دهد که در فضای اجتماعی دهه 1330 ش. گروهی از هنرمندان توانستند ادراک انگاره‌های هنری را با درون‌مایه‌های مشترک گفتمان‌های شناور در جامعه درآمیزند و به شیوه‌ای مدرن و شخصی با مایه‌های بومی دست‌ یابند. عواملی چون حمایت‌های رسمی، سرمایه‌های نمادین (اعتبار) و فرهنگیِ نویسندگان و منتقدان (نام‌گذاری، تفسیر و رمزگشایی)، و نیاز مخاطبان جدید به آثاری متناسب با انگاره‌های ادراکی خود کمک کرد تا این آثار به ذوق دسته‌ای از مخاطبان شکل دهد و آنان را جذب نماید.

واژگان کلیدی:

نقاشی ایرانی؛ مدرنیسم بومی؛ جریان سقاخانه؛ طبقۀ متوسط جدید؛ عادت‎واره؛ سرمایۀ فرهنگی.

این پایان‎نامه را در سایت ایران داک (اینجا) می‎توانید دریافت و مطالعه نمایید.

صفحات آغازین این پایان‎نامه را از اینجا دریافت کنید.

برای دریافت تمامی پایان‎نامه در سایت گنج ایران داک (نسخۀ بتا)، اینجا بروید (برای دریافت کامل متن، باید در سایت ایران‎داک ثبت نام شود).