ضرورت گونه دادن کاغذ در نسخه‎پردازی‎های ایرانی، برپایۀ دستاوردهای دانش مناظرومرایای کهن (کتاب المناظر ابن‎هیثم)

رسالات نورشناسی یا مناظرومرایای کهن، نگاه پیشینیان را دربارۀ نور، دیدن و ادراک بصری بازتاب می‎دهد. از آنجا که این آثار، تنها منابع برجای‎ماندۀ علم نورشناسی سده‎های پیش است، یگانه امکان راه‎یابی به افکار ایرانیان قدیم را پیرامون مسائل نورشناسی و دیدن فراهم می‎آورد. در میان نگاشته‎های نورشناسی قدیم که بیشتر آن‎ها به المناظر مشهور بودند، المناظر ابن‎هیثم، یکی از کامل‎ترین رسالات نورشناسی دورۀ اسلامی (سده‎های 4ـ5 ه.ق) به شمار می‎آید.

دیدگاه مردمان قدیم دربارۀ چگونگی دیدن و فهم چیزهای دیده‎شده، شیوه‎های بازنمایی جهان پیرامون را ساخت داده است. ازاین‎رو می‎پنداریم نقاشی سنتی ایران (نگارگری) نیز بربنیان دیدگاه و باورهای علمی هم‎روزگارش صورت یافته باشد. چنانچه خواهیم دید دستاوردهای آثار علمی مانند المناظر ابن‎هیثم، راه‎گشای فهم بسیاری از چارچوب‎های نگارگری ایرانی است. در ادامه، بربنیان دستاوردهای المناظر، چرایی تأکید قدما را بر گونه دادن کاغذ، پیش از کتابت و نگارگری تبیین می‎کنیم.

Methods of Vision and Visual Perception in Persian Miniature and Islamic Optics

Methods of Vision and Visual Perception in Persian Miniature and Optics

Based on the Paintings from the 13th to 16th  Century and Ibn Al-Haytham's Ideas.

 

شیوه‎های دیدن و ادراک بصری در نگارگری ایرانی و علم مناظر؛ برپایۀ نگاره‎های سده‎های 7ـ10 ه.ق/ 13ـ16 م. و آرای ابن‎هیثم

رسالۀ دکتری؛

نویسنده: مریم کشمیری؛

استاد راهنما: دکتر زهرا رهبرنیا؛

دانشگاه الزهرا (س)، دانشکدۀ هنر، گروه پژوهش هنر؛ تیرماه 1397.