مقایسۀ تجلی الهه زولو و خدای پدر در دیوارنگاره دوربان با تکیه بر نظریه فضای سوم هومی‎بابا

مریم کشمیری (نویسندۀ مسئول)؛ دو فصلنامۀ علمی ـ پژوهشی مطالعات تطبیقی هنر، سال ششم، شمارۀ دوازدهم، پاییز و زمستان 1395، صفحات 57 تا 70.

دیوارنگارۀ دوربان؛ آفریقای جنوبی؛ تصویری امروزی از الهه قوم زولو


الهه قوم زولو در هیأت باستانی و پیشااستعماری خود

آیا استعمار توانست خدایی اروپایی را جایگزین الهگان و خدایان بومی آفریقای جنوبی کند؟ الهه‎ای که امروز بر یکی از دیوارهای دوربان، مردم شهر را مهربانانه می‎نگرد، چه نسبتی با خدای پدر و الهگان بومی آفریقا دارد؟ جریان‎های اجتماعی متأثر از این دیوارنگاره چه تأثیری در زندگی زنان دوربان داشتند؟ دیوارنگارۀ دوربان، نمایشی از کدام نظریۀ پسااستعماری است؟ ادوارد سعید یا هومی بابا؟ این پژوهش، پاسخی به پرسش‎هایی از این دست است.

هومی ‎بابا تأکید می‎کند دورگه‎گی، حاصل حرکت گفتمان‎های استعمارگر و استعمارشده به سوی یکدیگر در فضای سوم است. آنچه پدید می‎آید (هیبرید)، ابژه‎ای تازه است که می‎تواند سبب تحول گفتمان قدرت و حرکتی جدید در اجتماع گردد. این نوشتار با هدف مقایسۀ المان‎های بصری و مفهومی دیوارنگارۀ دوربان در آفریقای جنوبی با گفتمان‎های پدیدآورنده‎اش ـ گفتمان مسیحیت (استعمارگر) و باورهای قوم زولو (استعمارشده) ـ در فضای سوم و تأثیر فضای میانه در هنرهای تجسمی شکل گرفته است و می‎کوشد اثرات فضای سوم را در شکل‎گیری جریان‎های اجتماعی متأثر از هنر نمایان سازد. تلاش شده است به این پرسش پاسخ داده شود: دیوارنگارۀ یادشده، محصولی دورگه است یا تنها تلفیقی ساده را نشان می‎دهد؟ در مقایسه با گفتمان‎های پیش از خود چه عناصری را اتخاذ کرده و چه تحولاتی در آنان ایجاد نموده است؟ [...] این پژوهش با تکیه بر آرای مخاطبان بومی و اروپاییان مهاجر و جریان اجتماعی که پس از اجرای دیوارنگاره به راه افتاد (مبارزه با ایدز و جلوگیری از پایمال کردن حقوق دختران بومی) نشان می‎دهد دیوارنگارۀ دوربان نه تنها تلفیق عناصر هنر بومی و وارداتی نیست بلکه ویژگی تحول گفتمان اجتماعی ـ سیاسی در نظریۀ بابا را نیز بازمی‎نمایاند.

واژگان کلیدی:
فضای سوم؛ هنر معاصر آفریقای جنوبی؛ هنر پسااستعماری؛ نوم‎خوبولوانا؛ دیوارنگارۀ دوربان.

مقالۀ کامل را در دو فصلنامۀ علمی ـ پژوهشی مطالعات تطبیقی هنر، سال ششم، شمارۀ دوازدهم، پاییز و زمستان 1395، صفحات 57 تا 70 بخوانید. متن مقاله را می‎توانید از اینجا دریافت کنید.

A Comparative Study of Zulu Goddess and God the Father in Durban’s Mural Painting
 Based on Bhabha’s Third Space Theory

Maryam Keshmiri

Read here