بازنمایی ساختمان در نقاشی ایرانی و نقش آن در گستردگی فضای تصویر و ژرفانمایی

مقالۀ «بازنمایی ساختمان در نقاشی ایرانی و نقش آن در گستردگی فضای تصویر و ژرفانمایی» در نشریۀ مبانی نظری هنرهای تجسمی منتشر شد.

نویسنده: مریم کشمیری؛ استادیار گروه نقاشی دانشگاه الزهرا

نشریۀ مبانی نظری هنرهای تجسمی، دورۀ ۸، شمارۀ ۲؛ صفحات ۴ تا ۲۴.

جایگاه خمسه ‎نگاری در فرآیند سه گانۀ الگوسازی نقاشی ایرانی برپایۀ مفهوم ادراک بالمعرفه

مقالۀ «جایگاه خمسه‌نگاری در فرآیند سه گانۀ الگوسازی نقاشی ایرانی برپایۀ مفهوم ادراک بالمعرفه» منتشر شد.

مریم کشمیری، استادیار گروه نقاشی دانشگاه الزهرا

دوفصلنامۀ رهپویۀ حکمت هنر، دورۀ ۲، شمارۀ ۱، صفحات ۷۵ تا ۸۶

 

کهن‎ترین پیکرنگاشتۀ خواجه نصیرالدین طوسی؛ نقاشی ایرانی در سده‎های کهن، واقع‎نمایی یا خیال‎پردازی؟

از دیرباز همواره بر سر ماهیت نگارگری ایرانی حرف‎وسخن‎ها بوده است؛ فضای هندسی ناآشنای نگاره‎های ایرانی، رنگ‎های درخشان و پرجلای آن، الگوسازی چهره‎ها و شخصیت‎ها و ... سبب شد بسیاری هنرپژوهان ـ به‎ویژه شرق‎شناسان  ـ چنین تصور کنند که بی‎تردید نگارگران ایرانی در پی بازنمایی فضایی خیالی و دور از واقعیت این جهان بودند. تحلیل نگارگری ایرانی برپایۀ نگاه‎های صوفیانه و اشراقی حتی از چارچوب‎ها و  مبانی نگارگری ایرانی فراتر رفت و بررسی شخصیت تک‎تک هنرمندان را نیز دربرگرفت؛ ازاین‎رو، برای انسان امروز، جهان هنری ایران کهن، بیش از پیش رازآمیز و درک‎ناشدنی شد.

تبیین الگوپردازی، ریزنگاری و حجم پردازی در نگارگری ایرانی برپایۀ مبانی ادراک در المناظر ابن هیثم

مریم کشمیری، دکتری پژوهش هنر (نویسندۀ مسئول)

زهرا رهبرنیا، دکتری پژوهش هنر

نشریۀ مبانی نظری هنرهای تجسمی، دورۀ ۳، شمارۀ ۲، پاییز و زمستان ۱۳۹۷، صفحات ۵-۲۰.

ضرورت گونه دادن کاغذ در نسخه‎پردازی‎های ایرانی، برپایۀ دستاوردهای دانش مناظرومرایای کهن (کتاب المناظر ابن‎هیثم)

رسالات نورشناسی یا مناظرومرایای کهن، نگاه پیشینیان را دربارۀ نور، دیدن و ادراک بصری بازتاب می‎دهد. از آنجا که این آثار، تنها منابع برجای‎ماندۀ علم نورشناسی سده‎های پیش است، یگانه امکان راه‎یابی به افکار ایرانیان قدیم را پیرامون مسائل نورشناسی و دیدن فراهم می‎آورد. در میان نگاشته‎های نورشناسی قدیم که بیشتر آن‎ها به المناظر مشهور بودند، المناظر ابن‎هیثم، یکی از کامل‎ترین رسالات نورشناسی دورۀ اسلامی (سده‎های 4ـ5 ه.ق) به شمار می‎آید.

دیدگاه مردمان قدیم دربارۀ چگونگی دیدن و فهم چیزهای دیده‎شده، شیوه‎های بازنمایی جهان پیرامون را ساخت داده است. ازاین‎رو می‎پنداریم نقاشی سنتی ایران (نگارگری) نیز بربنیان دیدگاه و باورهای علمی هم‎روزگارش صورت یافته باشد. چنانچه خواهیم دید دستاوردهای آثار علمی مانند المناظر ابن‎هیثم، راه‎گشای فهم بسیاری از چارچوب‎های نگارگری ایرانی است. در ادامه، بربنیان دستاوردهای المناظر، چرایی تأکید قدما را بر گونه دادن کاغذ، پیش از کتابت و نگارگری تبیین می‎کنیم.