ارثنگ (Arthang)
تاریخ هنر (گزیدۀ 'گفتارها، یادداشتهای پراکنده، مقاله و پژوهشها)
ارثنگ (Arthang)
تاریخ هنر (گزیدۀ 'گفتارها، یادداشتهای پراکنده، مقاله و پژوهشها)عناوین یادداشت‌ها
-
نگرشی بر ژرفانمایی (پرسپکتیو) در نگارگری ایرانی برپایۀ آرای ابن‌هیثم در المناظر (نشریه هنرهای زیبا ـ هنرهای تجسمی)
پنج‌شنبه 12 دی 1398 11:16
این مقاله دربردارندۀ بخشی از دستاوردهای رسالۀ دکتری نویسندۀ نخست مقاله با نام «شیوه‌های دیدن و ادراک بصری در نگارگری ایرانی و علم مناظر» و با راهنمایی نویسندۀ دوم است که در تیرماه ۱۳۹۷ در دانشگاه الزهرا(س) دفاع شد. مریم کشمیری؛ زهرا رهبرنیا نشریۀ هنرهای زیبا ـ هنرهای تجسمی دورۀ ۲۴، شمارۀ ۴، زمستان ۱۳۹۸، صفحات ۷۷ تا ۹۰...
-
مجموعه نگاره‌های پراکندۀ شاهنامه بزرگ ایلخانی (شاهنامه ابوسعیدی، شاهنامه کبیر، شاهنامه دموت؛ پارۀ چهارم)
پنج‌شنبه 5 دی 1398 15:03
پارۀ نخست را اینجا ببینید. پارۀ دوم را اینجا ببینید. پارۀ سوم را اینجا ببینید. شاهنامۀ بزرگ یا کبیر ایلخانی/ مغول، نام نسخهای مصور از دورۀ ایلخانی است که به دلیل اندازۀ بزرگ برگههایش بدین نام خوانده می‌شود. برای نمونه، برپایۀ گزارش گالری هنری فریر، برگهای که نگارۀ «مرگ اسکندر» را دربردارد، ۵۷/۶ در ۳۹/۷ سانتیمتر...
-
مجموعه نگاره‌های پراکندۀ شاهنامه بزرگ ایلخانی (شاهنامه ابوسعیدی، شاهنامه کبیر، شاهنامه دموت؛ پارۀ سوم)
پنج‌شنبه 5 دی 1398 12:06
پارۀ نخست را اینجا ببینید. پارۀ دوم را اینجا ببینید. شاهنامۀ بزرگ یا کبیر ایلخانی/ مغول، نام نسخهای مصور از دورۀ ایلخانی است که به دلیل اندازۀ بزرگ برگههایش بدین نام خوانده می‌شود. برای نمونه، برپایۀ گزارش گالری هنری فریر، برگهای که نگارۀ «مرگ اسکندر» را دربردارد، ۵۷/۶ در ۳۹/۷ سانتیمتر است. پژوهشگران براین باورند...
-
بازنمایی فرۀ شاهانه (فرّ کیانی) در هنر ایران باستان؛ میراثی از سنتهای هنری میانرودان (بینالنهرین)
پنج‌شنبه 14 آذر 1398 14:05
نخستین همایش دوسالانۀ بینالمللی انجمن علمی باستانشناسی ایران: برهمکنشهای فرهنگی، پیوست و گسست تهران، دانشگاه تربیت مدرس سیزدهم و چهاردهم آذرماه ۱۳۹۸ بازنمایی فرۀ شاهانه (فرّ کیانی) در هنر ایران باستان؛ میراثی از سنتهای هنری میانرودان مریم کشمیری؛ دکتری پژوهش هنر چکیدۀ فارسی در صفحۀ ۹۴ کتاب همایش ( دریافت ) چکیدۀ...
-
کهنترین پیکرنگاشتۀ خواجه نصیرالدین طوسی؛ نقاشی ایرانی در سده‌های کهن، واقعنمایی یا خیالپردازی؟
جمعه 12 مهر 1398 11:45
از دیرباز همواره بر سر ماهیت نگارگری ایرانی حرفوسخنها بوده است؛ فضای هندسی ناآشنای نگاره‌های ایرانی، رنگهای درخشان و پرجلای آن، الگوسازی چهرهها و شخصیتها و ... سبب شد بسیاری هنرپژوهان ـ بهویژه شرقشناسان ـ چنین تصور کنند که بیتردید نگارگران ایرانی در پی بازنمایی فضایی خیالی و دور از واقعیت این جهان بودند. تحلیل...
-
تذهیب در ایران: تاریخچه، نقوش و اصطلاحات؛ چاپ دوم
شنبه 12 مرداد 1398 16:44
تذهیب در ایران تاریخچه، نقوش و اصطلاحات مریم کشمیری به چاپ دوم رسید. Illumination in Iran A Short History, Designs and Terminology Maryam Keshmiri ناشر: سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاهها (سمت) چاپ نخست: بهار 1396 چاپ دوم: تیرماه 1398 تعداد صفحات: 356 ص. شابک: 978-600-02-0423-5 تذهیب در ایران کتاب مرجع...
-
مجموعه نگاره‌های پراکندۀ شاهنامه بزرگ ایلخانی (شاهنامه ابوسعیدی، شاهنامه کبیر، شاهنامه دموت؛ پارۀ دوم)
یکشنبه 30 تیر 1398 07:59
پارۀ نخست را اینجا ببینید. شاهنامۀ بزرگ یا کبیر ایلخانی/ مغول، نام نسخهای مصور از دورۀ ایلخانی است که به دلیل اندازۀ بزرگ برگههایش بدین نام خوانده می‌شود. برای نمونه، برپایۀ گزارش گالری هنری فریر، برگهای که نگارۀ «مرگ اسکندر» را دربردارد، ۵۷/۶ در ۳۹/۷ سانتیمتر است. پژوهشگران براین باورند که شاهنامۀ بزرگ مغول را در...
-
مجموعه نگاره‌های پراکندۀ شاهنامه بزرگ ایلخانی (شاهنامه ابوسعیدی، شاهنامه کبیر، شاهنامه دموت؛ پارۀ نخست)
چهارشنبه 26 تیر 1398 07:31
شاهنامۀ بزرگ یا کبیر ایلخانی/ مغول، نام نسخهای مصور از دورۀ ایلخانی است که به دلیل اندازۀ بزرگ برگههایش بدین نام خوانده می‌شود. برای نمونه، برپایۀ گزارش گالری هنری فریر، برگهای که نگارۀ «مرگ اسکندر» را دربردارد، ۵۷/۶ در ۳۹/۷ سانتیمتر است. پژوهشگران براین باورند که شاهنامۀ بزرگ مغول را در روزگار فرمانروایی ابوسعید...
-
همانندی توصیف آناهیتا در اوستا با تندیس آتنای فیدیاس در یونان (ویدئوی سخنرانی)
سه‌شنبه 25 تیر 1398 11:23
ویدئوی ارائۀ این پژوهش در نخستین همایش ملی باستانشناسی و تاریخ هنر را در سایت بهجم در اینجا یا در سایت آپارات در اینجا ببینید. مقالۀ کامل را از اینجا دریافت کنید. مقایسۀ پوشش خدابانوان در هنرهای باستانی (مطالعۀ موردی: آناهیتای اوستایی و آتنای آکروپولیسی) مریم کشمیری (دکتری پژوهش هنر؛ نویسندۀ مسئول) ابوالقاسم دادور...
-
Interpreting Persian Paintings Based on Ibn al-Haytham's Ideas in al-Manazir book
چهارشنبه 15 خرداد 1398 17:05
Spatial System of Persian Painting and its Cognitive Processes: Interpreting the Art World Based on Ibn al-Haytham's Ideas in al-Manazir Book Abstract Understanding each text – written or visual – is dependent on a familiarity with the codes it presents. The visual codes of Persian painting are not very understandable...
-
مقایسه پوشش خدای‌بانوان در هنرهای باستانی (مطالعه موردی: آناهیتای اوستایی و آتنای آکروپولیسی)
پنج‌شنبه 12 اردیبهشت 1398 16:01
مقایسۀ پوشش خدابانوان در هنرهای باستانی (مطالعۀ موردی: آناهیتای اوستایی و آتنای آکروپولیسی) مریم کشمیری (دکتری پژوهش هنر؛ نویسندۀ مسئول) ابوالقاسم دادور (دکتری باستانشناسی) نخستین کنفرانس ملی دوسالانه باستانشناسی و تاریخ هنر دانشگاه مازندران/ اردیبهشت ۱۳۹۸ چکیده: هردوت و هرتسفلد، به شکلی غیرمستقیم، این احتمال را...
-
تبیین الگوپردازی، ریزنگاری و حجم پردازی در نگارگری ایرانی برپایۀ مبانی ادراک در المناظر ابن هیثم
یکشنبه 25 فروردین 1398 21:44
مریم کشمیری، دکتری پژوهش هنر (نویسندۀ مسئول) زهرا رهبرنیا، دکتری پژوهش هنر نشریۀ مبانی نظری هنرهای تجسمی ، دورۀ ۳، شمارۀ ۲، پاییز و زمستان ۱۳۹۷، صفحات ۵-۲۰. چکیده: نوشتار پیشرو میکوشد به چرایی شکلگیری برخی چارچوبهای نگارگری ایرانی راه برد و با کنکاش در زیرساخت این هنر، پارهای ناهمسازیهای روبنایی را تبیین نماید؛...
-
ششگانههای پرسپکتیو ایرانی برپایۀ آرای ابن هیثم در کتاب المناظر
جمعه 26 بهمن 1397 07:48
مقالۀ «نگرشی بر ژرفانمایی در نگارگری ایرانی برپایۀ آرای ابن هیثم در المناظر»مریم کشمیری؛ زهرا رهبرنیا (پژوهشی برگرفته از رسالۀ دکتری نویسندۀ نخست)نشریۀ علمی ـ پژوهشی هنرهای زیبا، هنرهای تجسمی، دانشگاه تهران چکیده: ژرفانمایی در نسخه‌نگاره‌های ایرانی با آنچه امروز از پرسپکتیو برپایۀ نقاشی غربی دانسته می‌شود، بسیار...
-
آدرسدهی (ارجاعات) اینترنتی در پژوهشهای هنری (پاورپوینت بخشی از کارگاه روش تحقیق و مقالهنویسی)
دوشنبه 26 آذر 1397 16:15
در پژوهشهای امروزی بهرهمندی از دادههای اینترنتی اهمیت بسیار دارد. شمار کتابخانهها، نشریهها، موزهها و مجموعه‌های هنری که منابع خود را بهگونهای آنلاین در اختیار مخاطبان مینهند، روزبهروز رو به فزونی است. در کنار این امکان، دادههای بسیاری نیز در دسترس است که به دلایل گوناگون، ارزش استناد و توجه ندارد و...
-
برگردان واژۀ Colophon در متنهای فارسی و چکیدهای دربارۀ آن
چهارشنبه 16 آبان 1397 18:39
در پژوهشهای انگلیسیزبان که به بررسی هنر نسخهآرایی (مانند کتابآرایی مانویان، نسخهپردازیهای دورۀ اسلامی، نسخهآراییهای بیزانسی و ...) میپردازد، فراوان با واژۀ Colophon روبهرو میشویم. این واژه رابرابری برای ترقیمه، خاتمه یا انجامه در زبان فارسی میدانند. ترقیمه در نسخهپردازی ایرانی دربردارندۀ اطلاعاتی ویژه...
-
ورقه و گلشاه، کهنترین نسخۀ فارسی مصور (به همراه تصویرهای کتاب)؛ پارۀ چهارم
پنج‌شنبه 26 مهر 1397 07:17
در این بخش، تصویرهای 55 تا 74 ورقه و گلشاه آمده است. برای دیدن تصویرهای 1ـ18 به اینجا بروید؛ تصویرهای 19ـ36 را اینجا ببینید و نیز برای تصویرهای 37تا 54، اینجا را بنگرید (شمارۀ تصویرها، با شمارۀ نسخهنگارهها در کتاب اصلی یکسان نیست). تصویرهای 55 تا 74 تصویر 55 تصویر 56 تصویر 57 تصویر 58 تصویر 59 تصویر 60 تصویر 61...
-
ورقه و گلشاه، کهنترین نسخۀ فارسی مصور (به همراه تصویرهای کتاب)؛ پارۀ سوم
چهارشنبه 25 مهر 1397 07:39
در این بخش، تصویرهای 37تا 54 ورقه و گلشاه آمده است. برای دیدن تصویرهای 1ـ18 به اینجا بروید؛ نیز تصویرهای 19ـ36 را اینجا ببینید (شمارۀ تصویرها، با شمارۀ نسخهنگارهها در کتاب اصلی یکسان نیست). تصویرهای 37 تا 54 ورقه و گلشاه؛ کتابخانۀ توپقاپیسرای استانبول. تصویر 37 تصویر 38 تصویر 39 تصویر 40 تصویر 41 تصویر 42 تصویر 43...
-
ورقه و گلشاه، کهنترین نسخۀ فارسی مصور (به همراه تصویرهای کتاب)؛ پارۀ دوم
سه‌شنبه 24 مهر 1397 07:43
در این بخش، تصویرهای 19 تا 36 ورقه و گلشاه آمده است. برای دیدن تصویرهای 1ـ18 به اینجا بروید (شمارۀ تصویرها، با شمارۀ نسخهنگارهها در کتاب اصلی یکسان نیست). تصویرهای 19 تا 36 ورقه و گلشاه؛ کتابخانۀ توپقاپیسرای استانبول. تصویر 19 تصویر 20 تصویر 21 تصویر 22 تصویر 23 تصویر 24 تصویر 25 تصویر 26 تصویر 27 تصویر 28 تصویر 29...
-
ورقه و گلشاه، کهنترین نسخۀ فارسی مصور (به همراه تصویرهای کتاب)؛ پارۀ نخست
دوشنبه 23 مهر 1397 07:53
ورقه و گلشاه ، نسخهای مصور در کتابخانۀ توپقاپیسرای استانبول به شمارۀ hezine 841 ، به گمان برخی هنرپژوهان و نسخهشناسان، کهنترین نسخۀ مصور فارسی است که در وضعیت مطلوبی به دست ما رسیده است. کمتر کتاب یا پژوهشی را میتوان یافت که در بررسی تاریخ نقاشی و نسخهآرایی ایرانی، سخن را از ورقه و گلشاه آغاز نکرده باشد. با وجود...
-
ضرورت گونه دادن کاغذ در نسخهپردازیهای ایرانی، برپایۀ دستاوردهای دانش مناظرومرایای کهن (کتاب المناظر ابن‌هیثم)
چهارشنبه 28 شهریور 1397 11:50
رسالات نورشناسی یا مناظرومرایای کهن، نگاه پیشینیان را دربارۀ نور، دیدن و ادراک بصری بازتاب می‌دهد. از آنجا که این آثار، تنها منابع برجایماندۀ علم نورشناسی سده‌های پیش است، یگانه امکان راهیابی به افکار ایرانیان قدیم را پیرامون مسائل نورشناسی و دیدن فراهم میآورد. در میان نگاشتههای نورشناسی قدیم که بیشتر آنها به...
-
Methods of Vision and Visual Perception in Persian Miniature and Islamic Optics
جمعه 9 شهریور 1397 17:09
Methods of Vision and Visual Perception in Persian Miniature and Optics Based on the Paintings from the 13th to 16th Century and Ibn Al-Haytham's Ideas. Al-Zahra University (Iran/ Tehran) Faculty of Art PhD Dissertation Maryam Keshmiri July. 2018 Abstract Persian miniature paintings from the 13 th to 16 th century...
-
شیوه‌های دیدن و ادراک بصری در نگارگری ایرانی و علم مناظر؛ برپایۀ نگاره‌های سده‌های 7ـ10 ه.ق/ 13ـ16 م. و آرای ابن‌هیثم
پنج‌شنبه 8 شهریور 1397 11:41
رسالۀ دکتری؛ نویسنده: مریم کشمیری؛استاد راهنما: دکتر زهرا رهبرنیا؛دانشگاه الزهرا (س)، دانشکدۀ هنر، گروه پژوهش هنر؛ تیرماه 1397. چکیده:نگاره‌های سده‌های 7ـ10 ه.ق/ 13ـ16 م. نشان می‌دهد نگارگران ایرانی برای بازنمایی صحنه‌ها، از اصولی پیروی کرده‌اند که بیانگر شیوه خاصی از دیدن و ادراک بصری است. دانش نورشناسی دوره اسلامی...
-
نقشهای پارچه در شهریاری ساسانی برپایۀ گزارش عربی حمزۀ اصفهانی از نگاره‌های کتاب ملوک بنیساسان
چهارشنبه 13 تیر 1397 18:24
کتاب صور ملوک بنیساسان در ردیف خداینامههای پهلوی است که آن را تا سده‌های نخست اسلامی، رونویسی میکردند و گاه به عربی برمیگرداندند. برخی نویسندگان دورۀ اسلامی به سنت تاریخنگاری مصور ساسانی اشاره کرده‌اند و برپایۀ سخن آنان، کتاب صور ملوک بنیساسان را یکی از این تاریخنگاریها میدانیم. حمزۀ اصفهانی در کتاب سنی ملوک...
-
روند پذیرش اجتماعی هنر مدرن در ایران با نگاهی به آثار هنرمندان سقاخانه (پایاننامۀ کارشناسی ارشد)
پنج‌شنبه 3 خرداد 1397 09:00
مریم کشمیری؛ با راهنمایی دکتر زهرا رهبرنیا، دانشگاه الزهرا (س)، دانشکدۀ هنر، مهرماه 1392. پژوهش حاضر با هدف شناخت عوامل موثر بر پذیرش اجتماعی هنر مدرن و پیدایش هنر ملی آغاز شد. اهداف فرعی عبارت‌اند از ... چکیده: پژوهش حاضر با هدف شناخت عوامل موثر بر پذیرش اجتماعی هنر مدرن و پیدایش هنر ملی آغاز شد. اهداف فرعی عبارت‌اند...
-
«خوانش پسااستعماری هنر دیوارنگاری در آفریقای جنوبی» به قلم سابینا مارشال؛ پارۀ سوم
جمعه 14 اردیبهشت 1397 16:52
پارۀ نخست را اینجا بخوانید. پارۀ دوم را اینجا بخوانید. در ادامه، سومین فراز از پژوهش سابینا مارشال را دربارۀ پروژۀ دیوارنگاریهای شهری دوربان در آفریقای جنوبی بازخواهیم خواند (بار دیگر بر آزاد بودن ترجمه و تلاش در رساندن مفهوم برای خوانندۀ فارسیزبان تأکید میکنیم). ویژگی خرابکارانۀ هنر دیوارنگاری همراستا با صدور...
-
بازخوانی نگارۀ مستی لاهوتی و مستی ناسوتی اثر سلطان محمد
دوشنبه 10 اردیبهشت 1397 18:05
نسخهنگارۀ «مستی لاهوتی و ناسوتی»، یکی از چند نگارۀ دیوان حافظ سام میرزاست که سلطان محمد، هنرمند دورۀ صفوی، آن را بربنیان بیتی از دیوان او (گرفته ساغر عشرت فرشتۀ رحمت/ ز جرعه بر رخ حور و پری گلاب زده) پرداخته است. موزۀ هنری دانشگاه هاروارد (مجموعۀ هنری فاگ، شمارۀ ثبت 1988.460.2؛ اثر را اینجا ببینید) و موزۀ متروپولیتن...
-
باستان‌گرایی: شیوه‌ای بیانگر برای نوسنت‌گرایان (با نگاهی بر آثار پیشگامان جریان سقاخانه)
جمعه 18 اسفند 1396 20:08
نویسندگان: ابوالقاسم دادور، مریم کشمیری نشریۀ جلوۀ هنر دانشگاه الزهرا دورۀ 9، ش 2، پاییز و زمستان 1396 صفحات 53 تا 62 چکیده: مدرنیست‌های ایرانی در دهه‌های 1320 تا 1350 هجری شمسی در پی یافتن بیانی شخصی و جنبشی آوانگارد، از نقش‌مایه‌های بومی و ایرانی بهره گرفتند. این اقدام، جریانی تازه در مدرنیسم هنری کشور به راه انداخت...
-
خوانش پسامدرنی آثار هنری بر اساس آرای فردریک جیمسون با تمرکز بر مجموعۀ «هیچ» پرویز تناولی (دهه‌های 1340 تا 1380 ه.ش)
جمعه 11 اسفند 1396 11:03
نویسندگان: زهرا رهبرنیا، مریم کشمیری نشریۀ کیمیای هنر، فرهنگستان هنر سال ششم، شمارۀ 23، صفحات 85 تا 98 چکیده: تاریخ‌گرایی همراه با تضعیف تاریخ‌مندی که در نگارش‌های جیمسون بیان گردید، نگاهی متفاوت به کارکردِ ابژه تاریخی را در متن اثر هنری بازمی‌نمایاند. پدیده‌ای که در آثار معاصر ایرانی نیز دیده می‌شود. در این نگارش،...
-
«خوانش پسااستعماری هنر دیوارنگاری در آفریقای جنوبی» به قلم سابینا مارشال؛ پارۀ دوم
جمعه 27 بهمن 1396 08:17
پارۀ نخست را اینجا بخوانید. در ادامه دومین بخش از پژوهش سابینا مارشال دربارۀ پروژههای دیوارنگاری شهری دوربان را خواهیم خواند. در این بخش، مارشال با تکیه بر آرای ادوارد سعید و نظریۀ دیگری بحث خود را پیش میبرد. برپایۀ آنچه چندلر و کوک و دیگر تحلیلهای انتقادی دربارۀ دیوارنگاریهای شهری بیان میکنند، دیدگاهی شکل...
-
«خوانش پسااستعماری هنر دیوارنگاری در آفریقای جنوبی» به قلم سابینا مارشال؛ پارۀ نخست
جمعه 29 دی 1396 00:16
سابینا مارشال ( Sabina Marschall) استاد تاریخ هنر در دانشگاه دوربان آفریقای جنوبی، مقالهای با نام « A Postcolonial Reading of Mural Art in South Africa » نگاشته است که نشریۀ Critical Arts: South-North Cultural and Media Studies, vol. 14; no. 2; 2000 آن را منتشر نموده و به تاریخ 29 آگوست 2007 به صورت آنلاین در اختیار...