-
قفلهای ایرانی؛ ظهوری دیگر از هنرهای صناعی در ایران؛ پارۀ دوم
جمعه 24 آذر 1396 21:44
آنچه در ادامه میآید، بیان هنری و نقشمایههای تزیینی قفلهای ایرانی است. روشن است شکل هنری قفل یا تزیینات بدنۀ آنها با کارآمدی یا عملکرد قفل هیچ پیوستگی ندارد و تنها خلاقیت و ذوق هنری صنعتگر ایرانی را بازمیتاباند. پارۀ نخست این مقاله را اینجا بخوانید. همچنین برای آگاهی بیشتر نگاه کنید به: کتاب مجموعهای از قفل و...
-
قفلهای ایرانی؛ ظهوری دیگر از هنرهای صناعی در ایران؛ پارۀ نخست
جمعه 17 آذر 1396 18:37
شواهدی در دست است که نشان میدهد در روزگاران پیشین، در بسیاری از شهرهای ایران، قفلسازی رواج بسیار داشته است. در دوران قدیم، هنر قفلسازی همانند دیگر صنایع وابسته به فلزکاری از اهمیت بسیاری برخوردار بوده و بهویژه در دوران اسلامی، در قالب شاخهای مستقل راه کمال پیموده است. در این دوران، قفلها در کنار ویژگی امنیتی...
-
قرآنی ممتاز از دورۀ صفویه در مجموعۀ والترز؛ آشنایی باصفحۀ افتتاحی (فاتحه) کمیاب
جمعه 10 آذر 1396 22:09
در مجموعۀ والترز، قرآنی از سدۀ یازدهم هجری/ هفدهم میلادی به شمارۀ ثبت 569 نگهداری میشود. مانند بیشتر نسخه‌های در دست، متن اثر به خط نسخ است و البته در بخشهایی، قلم محقق و توقیع نیز دیده میشود. جلد و صحافی نسخه متعلق به دورههای بعد است. تذهیب این قرآن، به شیوۀ شناختۀ دورۀ صفوی و با برتری رنگهای آبی و زرین است....
-
رخدادهای فرهنگی و هنری تهران در آبان ماه 1357 به روایت مجلۀ سپید و سیاه
جمعه 19 آبان 1396 12:13
در بررسی دگرگونیهای اجتماعی هنر، همواره اخبار برگزاری نمایشگاهها و رویدادهای فرهنگی دهههای پیشین، اسنادی مهم و راهگشا بوده است. برپایۀ این اخبار میتوان به ذوق هنری جامعه یا دست کم، ترویج ذوقی که سیاستهای فرهنگی جامعه در پیش داشته است، پی برد. چنانچه، آمار استقبال از نمایشگاهی ـ هرچند حدودی و ژورنالیستی ـ در برخی...
-
آشنایی با نظریۀ نگاه دوران (the period eye)؛ مایکل باکساندال (Michael Baxandall)
جمعه 5 آبان 1396 13:44
مایکل باکساندال، استاد تاریخ هنر اروپا، نخستین بار در 1972 م. دیدگاهی را دربارۀ ادراک آثار هنری سدۀ 15 ایتالیا مطرح کرد که تا به امروز از برجستهترین آرای بازخوانی آثار هنری دورههای پیشین به شمار میآید. او نظریهاش را که به «نگاه دوران» یا « the period eye » معروف است، در کتابی با نام « Painting and Experience in...
-
بازتاب اندیشههای علمی در نگارگری؛ اهمیت نقره در بازنمایی آب برپایۀ یافته های علم مناظر
جمعه 21 مهر 1396 12:24
در نگارههای ایرانی، آب حضوری پررنگ دارد: گاه حوضی میان باغ؛ گاه آبگیری برای آبتنی دلدار؛ گاه دریایی متلاطم و ...با وجود گوناگونی جلوهها، شیوۀ بازنمایی آب کمتر دیگرگون شده است. با آنکه نمیدانیم پیش از سدۀ 6 ه.ق. آب را در نقاشیهای ایرانی چگونه بازمینمودند، آثار برجایمانده از سدۀ 7 ه.ق. و پس از آن، این بازنمایی را...
-
در کنار چمن یا آرامگاه عشق، نخستین دفتر شعر سهراب سپهری
جمعه 14 مهر 1396 08:27
امروز، از کتاب «مرگ رنگ» به عنوان اولین دفتر شعر سهراب نام می برند. (سپهری، 1383: 125) . اما درست این است که نخستین دفتر شعر سهراب، کتابچهای است به نام «در کنار چمن یا آرامگاه عشق» در قطع پالتویی (جیب پالتویی)، که در سال 1326 در کاشان به چاپ رسیده است. قالب شعر، دوگانی یا مثنوی است، و بر این دفتر، دوست شاعر، عباس...
-
به بهانۀ روز جهانی گردشگری؛ کاش موزۀ فرشچیان در سعدآباد ...
پنج‌شنبه 6 مهر 1396 06:16
دیروز، روز جهانی گردشگری نام داشت و به این مناسبت، تمامی موزهها و گالریهای کشور که زیرنظر ادارۀ میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری بود، بازدیدکنندگان را رایگان میپذیرفت. مجموعۀ کاخ موزۀ سعدآباد نیز در هوای دلچسب پاییزی که در آن بوستان، دلچسبتر نیز میشود و ریههای دودزده را جلا میدهد، افراد بسیاری را به سوی خود...
-
برگردان واژۀ Cenotaph به فارسی در متن های هنر و صنایع دستی اسلامی
جمعه 31 شهریور 1396 22:38
چنانچه اهل بررسی منابع انگلیسیزبان باشید، چهبسا هنگام مطالعۀ متنهایی دربارۀ تاریخ هنر و صنایع اسلامی، به واژۀ Cenotaph برخوردهاید. جستجو در فرهنگها چندان کمکی به درک این واژه در متنهای هنر اسلامی نمیکند. cenotaph در متنهای فرهنگ و هنر اسلامی به صندوق مزار اشاره دارد. در ادامه این واژه را شرح خواهیم داد. بیشتر...
-
کرگدن معروف آلبرشت دورر (هدیه ای میرا که جاودانه شد)
جمعه 10 شهریور 1396 10:27
در میان گراوورهای آلبرشت دورر هنرمند بنام آلمانی، نمونهای (چاپ با لوح چوبی یا Woodcut) دیده میشود که بازنمایی کرگدنی سترگ با پوستی ضخیم است. نسخهای از این اثر، در موزۀ بریتانیا و روگرفتی دیگر در گالری هنری واشنگتن نگهداری میشود. پوست ضخیم کرگدن با تکرار نقشاندازیهایی دایرهوار بازنمایی شده است. اما داستان این...
-
گیاهان فراگیر در نقاشی ژاپن و پیوستگی آن با باورهای مردمان این سرزمین، بخش دوم
جمعه 27 مرداد 1396 16:32
در بخش دوم از یادداشت «گیاهان فراگیر در نقاشی ژاپن و ...» به بررسی شکوفۀ گیلاس، گلهای داوودی، صدتومانی و زنبق خواهیم پرداخت. بخش نخست را در اینجا بخوانید. 5 . شکوفۀ گیلاس: گیلاس، نشان ملی سرزمین ژاپن و پیشفرضی برای برکت جاودان در این سرزمین است. گیلاس از گیاهان بومی ژاپن است که گونههای گوناگون و خودروی آن، باغها و...
-
گیاهان فراگیر در نقاشی ژاپن و پیوستگی آن با باورهای مردمان این سرزمین، بخش نخست
جمعه 20 مرداد 1396 13:25
نگاهی کوتاه بر سیر دگرگونیهای نقاشی ژاپن، بهروشنی نشان میدهد با تمام تفاوتهای آشکار و دگرگونیهای سبکی و دورهای پدیدآمده در این آثار، نقاشان ژاپنی، به شدت وامدار طبیعت این سرزمین بوده و الهام از آن را پایهایترین اصل هنرشان دانستهاند؛ طبیعتی که گاه اسرارآمیز و رازآلود، گاه روشن و بیابهام، گاه با کمترین بیان...
-
خرید اینترنتی کتاب تذهیب در ایران، تاریخچه، نقوش و اصطلاحات؛ مریم کشمیری؛ سمت؛ 1396
جمعه 20 مرداد 1396 09:34
برای خرید آنلاین کتاب تذهیب در ایران (مریم کشمیری، سمت، 1396) میتوانید به این سایتها مراجعه کنید: ـ سایت کتاب رسان ایده، در اینجا ببینید؛ ـ مؤسسۀ کتاب مهربان نشر (فروش با تخفیف)، در اینجا ببینید؛ ـ فروشگاه اینترنتی انتشارات یساولی (فروش با تخفیف)، در اینجا ببینید ـ سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاهها...
-
بررسی هنری قرآنی در کتابخانۀ ملی پاریس به قلم یاقوت مستعصمی (تذهیب و خوشنویسی)
جمعه 6 مرداد 1396 20:10
در میان نسخ خطی قرآنی در کتابخانۀ ملی پاریس، نسخهای از 688 هجری با رقم یاقوت مستعصمی نگهداری میشود که افزونبر خوشنویسی، از جهت زرنگاری و شیوۀ صفحهبندی اهمیت بسیار دارد. میتوان این نسخه را به شمارۀ ثبت 6716 در گروه نسخ خطی عربی، سایت کتابخانۀ ملی پاریس یافت (در اینجا ببینید). در ادامه با این نسخۀ هنرمندانه بیشتر...
-
تزیینات آرامگاه امام علی (ع) برپایۀ سفرنامۀ ابن بطوطه (معرفی کتاب رحله یا سفرنامۀ ابن بطوطه)
جمعه 30 تیر 1396 07:08
کتاب رحله، نخستین بار به کوشش دو خاورشناس برجسته و برپایۀ برابری پنج نسخۀ خطی کتابخانۀ پاریس، به زبان فرانسه منتشر شد. این پنج نسخه، همچنان تنها نسخ خطی موجود در جهان از کتاب ابن بطوطه است و تا کنون متن تازهای یافت نشده است. برگردانهای عربی که پس از چاپ نسخۀ فرانسوی و بربنیان این متن، منتشر شد، اشتباهات بسیاری دارد....
-
نمادهای سنتی و عناصر مذهبی مردمی (عامیانه) در آثار پیشگامان نوسنت گرایی (جریان سقاخانه)
جمعه 23 تیر 1396 16:26
میتوان عناصر مذهبی را که در آثار نوسنتگرایان ایرانی (پیشگامان جریان سقاخانه) دیده میشود، در دو گروه بررسی کرد: نخست، شکلهایی برخاسته از حکمت و عرفان اسلامی که بیشتر نمادین و مفهومی است؛ دوم، عناصر مذهبی مردمی که بهویژه از ساختار سقاخانهها در محلات قدیمی، روایت رخدادهای کربلا، مراسم سوگواری آن و باورهایی چون...
-
تذهیب در ایران: تاریخچه، نقوش و اصطلاحات
جمعه 16 تیر 1396 19:22
تذهیب در ایران تاریخچه، نقوش و اصطلاحات مریم کشمیری Illumination in Iran A Short History, Designs and Terminology Maryam Keshmiri ناشر: سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاهها (سمت) چاپ : اول ، 1396 تعداد صفحه : 356 ص 978-600-02-0423-5 تذهیب در ایران کتاب مرجع برای درس «آشنایی با تذهیب» به ارزش 2 واحد برای...
-
حروف گرایی (لتریسم) در آثار سقاخانه ای (پیشگامان نوسنت گرایی)
جمعه 16 تیر 1396 05:57
پیشگامان جنبش سقاخانه در دهههای 40 و 50 خورشیدی از نخستین کسانی بودند که حروف فارسی را طلسموار و بیتوجه به معانی واژگانی بر گسترۀ بوم نشاندند. اینکه تا چه اندازه جامعۀ روشنفکری آن روزگار به این آثار روی خوش نشان داد و چگونه با این شیوۀ مواجهۀ صوری با واژه و الفبا کنار آمد، بحثی است کهنه و تکراری. گزیده میتوان گفت...
-
روز قلم و جشن تیرگان (تیر روز تیرماه)؛ جشن نگاشتن (کتابت)
سه‌شنبه 13 تیر 1396 07:21
تیرگان که در 13 تیرماه برگزار میشده است، جشنی با دو پیشینه به شمار میآمد. آنچه دربارۀ تیرگان میدانیم بیش از همه در آثارالباقیه ابوریحان بیرونی آمده است. ابوریحان مینویسد: «روز سیزدهم آن روز تیر است و عیدی است تیرگان نام دارد. برای اتفاق دو نام و برای این عید دو سبب است. یکی آن است که [...] آرش، کمان را تا بناگوش...
-
پارچه بافی ری و شاپور، گمشده در هیاهوی نام یمن
جمعه 9 تیر 1396 20:08
میان تکهپارچههای طرازدار سده‌های آغازین اسلامی، پارچههای رنگینی دیده میشود که کارشناسان آنها را از تولیدات کارگاههای کهن یمن میدانند. مجموعه‌های بسیاری مانند متروپولیتن (آمریکا)، موزۀ بریتانیا، موزۀ سلطنتی اونتاریو (کانادا) و ... از این تکهپارچههای کهن با طرازهای دوختهدوزی یا رنگآمیزی شده نگهداری میکنند....
-
معرفی کتاب Voyage En Perse (سفر به ایران)؛ نوشتۀ اوژن فلاندن ( Eugene Flandin)
جمعه 9 تیر 1396 12:42
کتاب Voyage En Perse (سفر به ایران) یکی از سفرنامههای مهم در شناخت ایران ابتدای قاجار است. این کتاب که شرح سفر نویسنده در سالهای 1839ـ1841 م. است، جزییات بسیاری دربارۀ ایران آن دوران در اختیار پژوهشگران میگذارد. اوژن فلاندن (1809-1889) ژان ـ باپتیست اوژن ناپلئون فلاندن (Jean-Baptiste Eugène Napoléon Flandin، زادۀ...
-
تن پوش الکسیوس آپوکاوکوس (Alexius Apocaucos)، جلوه ای از فراگیری پارچه های ساسانی
جمعه 2 تیر 1396 23:00
در کنار تکهپارچههای (بیشتر ابریشمین) ساسانی که در موزههای جهانی و مجموعه‌های فردی نگهداری میشود، بافتههای ممتاز کلیساها و پرستشگاههای مسیحیان اهمیتی درخور دارد. این آثار، شاهدی برای جایگاه هنری برجسته و ارزش والای اقتصادی بافتههای شهریاری ساسانی است، پارچههایی بافته از لطیفترین ابریشم، آمیخته به زر و سیم....
-
به بهانۀ درگذشت استاد اکبر تجویدی؛ آشنایی با خاندان تجویدی
جمعه 26 خرداد 1396 00:11
۲۰ خرداد ۱۳۹۶ خورشیدی، استاد اکبر تجویدی، پژوهشگر و هنرمند بنام کشور در پاریس درگذشت. به بهانۀ سفر او، خاندان هنرپرور تجویدی را بازمیشناسیم. نیای تجویدیها، برپایۀ آنچه از زبان اکبر تجویدی بازگفتهاند، مختارالقراء، یکی از خوانندگان و قاریان دورۀ صفویه بود و چون وی به امر پادشاه صفوی، رسالهای دربارۀ قوانین تجوید...
-
احوال و آثار نقاشان قدیم ایران و برخی از مشاهیر نگارگر هند و عثمانی، نگاشتۀ محمد علی کریم زاده تبریزی
جمعه 19 خرداد 1396 16:15
کتاب احوال و آثار نقاشان قدیم ایران و برخی از مشاهیر نگارگر هند و عثمانی ، در سه جلد، نگارش محمدعلی کریمزاده تبریزی است که به ترتیب در سالهای 1363، 1369 و 1370 منتشر شده است... نویسنده در این مجموعه، با بررسی متنهای تاریخی و آثار هنری در دسترس، نامهای نگارگران، زرنگاران، تشعیرکاران و ... را به ترتیب حروف الفبا گرد...
-
استاد یاری مُذَهِّب (زرنگار) که بود؟
جمعه 19 خرداد 1396 08:56
بسیاری از ما کمالالدین بهزاد را میشناسیم و نسخهنگارههایش را بارها دیدهایم. دربارۀ هنرنماییهای او و نسخههایی که آراسته به قلم خیالانگیزش است، بسیار خواندهایم. گاه حتی تصاویری از آنها را در کتابها و صفحات آنلاین موزههای سراسر جهان دیدهایم. اما هیچگاه از خود پرسیدهایم، زرنگاری که همپایۀ بهزاد، نسخههایی...
-
رونمایی از ملوک بنیساسان (شهریاران ساسانی) در کتاب حمزه اصفهانی
جمعه 12 خرداد 1396 10:23
در سده‌های نخست اسلامی، کتابهای گوناگونی به زبان پهلوی در دسترس بود که برخی همچنان رونویسی یا به امر خلفا، به عربی برگردانده میشد. این کتابها به موضوعاتی مانند تاریخ شهریاران ایرانی، مضامین ادبی و تعلیمی در ایران باستان، اندرزها و پندهای بزرگان، دانش و رویدادهای دورههای پیشین میپرداخت. بسیاری از این آثار، امروزه...
-
از 10153 اثر ایرانی میتوان در سایت موزۀ متروپولیتن نیویورک بازدید کرد
جمعه 5 خرداد 1396 16:49
چنانچه در سایت موزۀ متروپولیتن نیویورک، کلمۀ Iran را جستجو کنید، 10153 اثر از دورههای پیشاتاریخی، باستانی و اسلامی خواهید یافت. هر اثر با شرحی کامل و حتی امکان دانلود تصویری با کیفیت بالا ارائه شده است. آثار را در اینجا ببینید.در پایان این صفحه با کلیک بر گزینه نمایش بیشتر (show more) تصاویر به ترتیب افزوده میشود....
-
مقایسۀ تجلی الهه زولو و خدای پدر در دیوارنگاره دوربان با تکیه بر نظریه فضای سوم هومیبابا
جمعه 5 خرداد 1396 16:07
مریم کشمیری (نویسندۀ مسئول)؛ دو فصلنامۀ علمی ـ پژوهشی مطالعات تطبیقی هنر ، سال ششم، شمارۀ دوازدهم، پاییز و زمستان 1395، صفحات 57 تا 70. دیوارنگارۀ دوربان؛ آفریقای جنوبی؛ تصویری امروزی از الهه قوم زولو الهه قوم زولو در هیأت باستانی و پیشااستعماری خود آیا استعمار توانست خدایی اروپایی را جایگزین الهگان و خدایان بومی...
-
چرا قرآن ابن بواب در تاریخ قرآننگاری اسلامی اهمیت دارد؟
جمعه 29 اردیبهشت 1396 20:08
قرآنی که امروزه با نام قرآن ابنبواب در مجموعۀ چستربیتی نگهداری میشود یکی از ارزشمندترین نسخه‌های کتاب مقدس مسلمانان به شمار میآید. اهمیت این نسخه در چیست؟ چرا در بررسی تاریخ زرنگاری قرآن به آن میپردازند؟ علیبن هلال، خوشنویس برجستۀ جهان اسلام به دلیل منصب پدرش (پردهدار دربار آل بویه) به ابنبواب شهرت یافت. او...
-
به بهانۀ چنگ ارجان؛ آرامگاه ارجان (بهبهان)
جمعه 29 اردیبهشت 1396 12:13
چندی پیش، خبری تصویری دربارۀ بازسازی و بازنوازی سازی باستانی به نام چنگ ارجان منتشر شد، اما ارجان کجاست و یافتههای باستانشناسی چه چیز دربارۀ آن به ما میگوید؟ <br /> بازنوازی چنگ ارجان در جریان پروژۀ سدسازی در کنارۀ...
