نگاهی به مقالۀ «بررسی و تحلیل شمایل‎شناسانۀ نگارۀ کشته شدن شیده به دست کیخسرو»، نوشتۀ امیر فرید و آزیتا پویان‎مجد

در شمارۀ ۲۴ نشریۀ نگره (زمستان ۱۳۹۱)، مقاله‎ای با عنوان «بررسی و تحلیل شمایل‎شناسانۀ نگارۀ کشته شدن شیده به دست کیخسرو» در صفحات ۵۱ تا ۶۶ به چاپ رسیده که به قلم دو تن از اعضای دانشگاه هنر اسلامی تبریز است: امیر فرید از اعضای هیئت علمی این دانشگاه و آزیتا پویان مجد  که در آن زمان، خود را کارشناس نگارگری معرفی کرده‎اند (مقاله را در اینجا ببینید).

مقاله به دلیل تمرکز بر بنیان‎های بصری یک نگاره اهمیت جدی دارد. زیرا در مسیر پرهیز از کلی‎گویی و با تمرکز بر تحلیل تک اثر به شیوه‌ی سرراست  پیش می‎رود؛ دو اصلی که بایستۀ پژوهش در هنرهای سنتی و صناعی ایران به شمار می‎آید. هنگامی که پژوهشگر، ذره‎بین بر یک اثر می‎گیرد و مخاطب را به دیدن ظرایف و ریزه‎کاری‎های تکنیکی یا مفهومی فرامی‎خواند، توانایی خود را از یک سو در دیدن نادیده‎ها و از سوی دیگر در رویارویی با نقدها و آرای تکمیلی یا مخالف به رخ می‎کشد، زیرا تنها با تمرکز بر موردها و مصادیق ملموس است  که می‎توان سخن را دربارۀ چیزی متمرکز کرد و مسیر واکاوی و بحث را باز گذارد، وگرنه کلی‎گویی و نگاه از دور به تأیید و ردّی مستدل نمی‎انجامد. آنچه در این نوشتۀ کوتاه پیش می‎گیریم، تنها با نگاه به بخش پایانی این مقالۀ ارزشمند شکل گرفته است و بررسی فرازها و سایر مباحث را به مجالی دیگر وامی‎نهیم. پیش ازآغاز سخن، بازگویی این نکته را بر خود بایسته می‎دانم که نگارش ارزشمند دو نویسندۀ محترم را به‎ویژه به دلایل پیش‎گفته ارج می‎نهم. از این رو، یادداشت پیش رو را نشانه‎ای بر قدرشناسی خود از کار نویسندگان محترم مقاله می‎دانم.