بازخوانی نگارۀ مستی لاهوتی و مستی ناسوتی اثر سلطان محمد

نسخه‎نگارۀ «مستی لاهوتی و ناسوتی»، یکی از چند نگارۀ دیوان حافظ سام میرزاست که سلطان محمد، هنرمند دورۀ صفوی، آن را بربنیان بیتی از دیوان او (گرفته ساغر عشرت فرشتۀ رحمت/ ز جرعه بر رخ حور و پری گلاب ‎زده) پرداخته است. موزۀ هنری دانشگاه هاروارد (مجموعۀ هنری فاگ، شمارۀ ثبت 1988.460.2؛ اثر را اینجا ببینید) و موزۀ متروپولیتن (شمارۀ ثبت 1988.430؛ اثر را اینجا ببینید)، به‎گونه‎ای مشترک، مالکیت این اثر را در اختیار دارند (برگرفته از توضیحات اثر در سایت موزۀ دانشگاه هاروارد). پرسش‎های بی‎پاسخی که در جریان تبیین موقعیت‎ها و شخصیت‎های بازنموده در این اثر پیش می‎آید، آن را در جایگاه یکی از بحث‎برانگیزترین آثار تاریخ نگارگری ایران جای داده است. از جملۀ این شخصیت‎ها، سه نوازندۀ سویۀ چپ نگاره با چهره‎ها و پوششی نامتعارف است. این پژوهش با واکاوی مستندات تاریخی و دیداری، و بررسی جایگاه اجتماعی نوازندگان عصر صفوی، به تبیین شخصیت‎های بازگفته می‎پردازد.