مریم کشمیری، دکتری پژوهش هنر (نویسندۀ مسئول)
زهرا رهبرنیا، دکتری پژوهش هنر
نشریۀ مبانی نظری هنرهای تجسمی، دورۀ ۳، شمارۀ ۲، پاییز و زمستان ۱۳۹۷، صفحات ۵-۲۰.
ادامه مطلب ...
مریم کشمیری؛ زهرا رهبرنیا (پژوهشی برگرفته از رسالۀ دکتری نویسندۀ نخست)
نشریۀ علمی ـ پژوهشی هنرهای زیبا، هنرهای تجسمی، دانشگاه تهران
ادامه مطلب ...
در پژوهشهای امروزی بهرهمندی از دادههای اینترنتی اهمیت بسیار دارد. شمار کتابخانهها، نشریهها، موزهها و مجموعههای هنری که منابع خود را بهگونهای آنلاین در اختیار مخاطبان مینهند، روزبهروز رو به فزونی است. در کنار این امکان، دادههای بسیاری نیز در دسترس است که به دلایل گوناگون، ارزش استناد و توجه ندارد و دانشجویان و نویسندگان مقالات دانشگاهی میبایست از آنها پرهیز کنند. همچنین در شیوۀ نگارش مقالات که در سایتهای نشریات بارگذاری شده، جزییات ارجاعات اینترنتی کمتر آمده است که این نکته به سردرگمی دانشجویان در نگارش دقیق میانجامد.
ادامه مطلب ...
رسالات نورشناسی یا مناظرومرایای کهن، نگاه پیشینیان را دربارۀ نور، دیدن و ادراک بصری بازتاب میدهد. از آنجا که این آثار، تنها منابع برجایماندۀ علم نورشناسی سدههای پیش است، یگانه امکان راهیابی به افکار ایرانیان قدیم را پیرامون مسائل نورشناسی و دیدن فراهم میآورد. در میان نگاشتههای نورشناسی قدیم که بیشتر آنها به المناظر مشهور بودند، المناظر ابنهیثم، یکی از کاملترین رسالات نورشناسی دورۀ اسلامی (سدههای 4ـ5 ه.ق) به شمار میآید.
دیدگاه مردمان قدیم دربارۀ چگونگی دیدن و فهم چیزهای دیدهشده، شیوههای بازنمایی جهان پیرامون را ساخت داده است. ازاینرو میپنداریم نقاشی سنتی ایران (نگارگری) نیز بربنیان دیدگاه و باورهای علمی همروزگارش صورت یافته باشد. چنانچه خواهیم دید دستاوردهای آثار علمی مانند المناظر ابنهیثم، راهگشای فهم بسیاری از چارچوبهای نگارگری ایرانی است. در ادامه، بربنیان دستاوردهای المناظر، چرایی تأکید قدما را بر گونه دادن کاغذ، پیش از کتابت و نگارگری تبیین میکنیم.
ادامه مطلب ...
رسالۀ دکتری؛
نویسنده: مریم کشمیری؛
استاد راهنما: دکتر زهرا رهبرنیا؛
دانشگاه الزهرا (س)، دانشکدۀ هنر، گروه پژوهش هنر؛ تیرماه 1397.
ادامه مطلب ...
کتاب صور ملوک بنیساسان در ردیف خداینامههای پهلوی است که آن را تا سدههای نخست اسلامی، رونویسی میکردند و گاه به عربی برمیگرداندند. برخی نویسندگان دورۀ اسلامی به سنت تاریخنگاری مصور ساسانی اشاره کردهاند و برپایۀ سخن آنان، کتاب صور ملوک بنیساسان را یکی از این تاریخنگاریها میدانیم. حمزۀ اصفهانی در کتاب سنی ملوک الأرض و الأنبیا، شرح ریزبینانهای از نقاشیهای این کتاب ارائه میدهد. اصفهانی در فراز پایانی باب نخست، آنجا که به شهریاری ساسانی میپردازد، نامهای شهریاران و دو شهبانوی ساسانی را همراه با توصیف دقیق تنپوشهایشان میآورد. او برای توصیف جامهها، پنج واژه یا گروه واژگانی را برمیگزیند و تمامی شلوارها و پیراهنها را با همنشینی یکی از این پنجگانهها با رنگی ویژه (گاه بدون رنگ) بیان میکند: بِلَون؛ مُوَشَّح؛ وَشیِ بالذَّهب؛ وَشیِ مُدَنَّر؛ وَشیِ بِلَون.
این پژوهش بر دریافت صحیح این پنج گروه واژگانی برپایۀ شناخت ما از تاریخچۀ پارچههای دورۀ ساسانی متمرکز است.
ادامه مطلب ...
مریم کشمیری؛ با راهنمایی دکتر زهرا رهبرنیا، دانشگاه الزهرا (س)، دانشکدۀ هنر، مهرماه 1392.
پژوهش حاضر با هدف شناخت عوامل موثر بر پذیرش اجتماعی هنر مدرن و پیدایش هنر ملی آغاز شد. اهداف فرعی عبارتاند از ...
نسخهنگارۀ «مستی لاهوتی و ناسوتی»، یکی از چند نگارۀ دیوان حافظ سام میرزاست که سلطان محمد، هنرمند دورۀ صفوی، آن را بربنیان بیتی از دیوان او (گرفته ساغر عشرت فرشتۀ رحمت/ ز جرعه بر رخ حور و پری گلاب زده) پرداخته است. موزۀ هنری دانشگاه هاروارد (مجموعۀ هنری فاگ، شمارۀ ثبت 1988.460.2؛ اثر را اینجا ببینید) و موزۀ متروپولیتن (شمارۀ ثبت 1988.430؛ اثر را اینجا ببینید)، بهگونهای مشترک، مالکیت این اثر را در اختیار دارند (برگرفته از توضیحات اثر در سایت موزۀ دانشگاه هاروارد). پرسشهای بیپاسخی که در جریان تبیین موقعیتها و شخصیتهای بازنموده در این اثر پیش میآید، آن را در جایگاه یکی از بحثبرانگیزترین آثار تاریخ نگارگری ایران جای داده است. از جملۀ این شخصیتها، سه نوازندۀ سویۀ چپ نگاره با چهرهها و پوششی نامتعارف است. این پژوهش با واکاوی مستندات تاریخی و دیداری، و بررسی جایگاه اجتماعی نوازندگان عصر صفوی، به تبیین شخصیتهای بازگفته میپردازد.
نویسندگان: ابوالقاسم دادور، مریم کشمیری
نشریۀ جلوۀ هنر دانشگاه الزهرا
دورۀ 9، ش 2، پاییز و زمستان 1396
صفحات 53 تا 62
ادامه مطلب ...