بازنمایی عزاداری در اثر سوگواری بر پیکر مسیح (جوتو) و نگارۀ زاری بر نعش اسکندر (شاهنامۀ بزرگ ایلخانی)

مقالۀ «بازنمایی عزاداری در اثر سوگواری بر پیکر مسیح (جوتو) و نگارۀ زاری بر نعش اسکندر (شاهنامۀ بزرگ ایلخانی) در نشریۀ جلوه هنر دانشگاه الزهرا(س) منتشر شد.

نویسندگان: لیلا غنی‎زاده و مریم کشمیری

فصلنامۀ جلوه هنر، سال چهاردهم، شمارۀ دوم، تابستان ۱۴۰۱، صفحات ۸۷ تا ۹۸

سوگواری بر پیکر مسیح، اثر جوتو، ۱۳۰۵ میلادی، نمازخانۀ آرنا، پادوآ

زاری بر نعش اسکندر (صورت تابوت اسکندر) در شاهنامۀ بزرگ ایلخانی (شاهنامۀ ابوسعیدی)، هنرمند ناشناس، حدود ۱۳۳۰ میلادی، گالری فریر، شمارۀ F1938.3

گزارشی از وبینار چهارجلسه‌ای تصویریابی و تصویرپژوهی در هنر

پوستر وبینار:

کتاب گل اناری (شاه عباسی): خاستگاه، سیر دگرگونی و شیوه طراحی (خبرگزاری ایبنا)

خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) دربارۀ کتاب «گل اناری (شاه عباسی): خاستگاه، سیر دگرگونی و شیوه طراحی» نوشتۀ دکتر مریم کشمیری (انتشارات سمت، ۱۴۰۰) نوشت:

کتاب «گل اناری (شاه عباسی): خاستگاه، سیر دگرگونی و شیوه طراحی» منتشر شد.

گل اناری (شاه عباسی): خاستگاه، سیر دگرگونی و شیوه طراحی

دکتر مریم کشمیری (هیئت علمی دانشگاه الزهرا^(س))

انتشارات سمت، بهار ۱۴۰۰

شابک: ۵-۲۳۰۴-۰۲-۶۰۰-۹۷۸

مشخصات ظاهری: ده، ۲۰۱ ص.: مصور

Anari Motif (Shah-Abbasi): Beginning, History of Development and Drawing

Maryam Keshmiri, PhD

نگاهی به مقالۀ «بررسی و تحلیل شمایل‎شناسانۀ نگارۀ کشته شدن شیده به دست کیخسرو»، نوشتۀ امیر فرید و آزیتا پویان‎مجد

در شمارۀ ۲۴ نشریۀ نگره (زمستان ۱۳۹۱)، مقاله‎ای با عنوان «بررسی و تحلیل شمایل‎شناسانۀ نگارۀ کشته شدن شیده به دست کیخسرو» در صفحات ۵۱ تا ۶۶ به چاپ رسیده که به قلم دو تن از اعضای دانشگاه هنر اسلامی تبریز است: امیر فرید از اعضای هیئت علمی این دانشگاه و آزیتا پویان مجد  که در آن زمان، خود را کارشناس نگارگری معرفی کرده‎اند (مقاله را در اینجا ببینید).

مقاله به دلیل تمرکز بر بنیان‎های بصری یک نگاره اهمیت جدی دارد. زیرا در مسیر پرهیز از کلی‎گویی و با تمرکز بر تحلیل تک اثر به شیوه‌ی سرراست  پیش می‎رود؛ دو اصلی که بایستۀ پژوهش در هنرهای سنتی و صناعی ایران به شمار می‎آید. هنگامی که پژوهشگر، ذره‎بین بر یک اثر می‎گیرد و مخاطب را به دیدن ظرایف و ریزه‎کاری‎های تکنیکی یا مفهومی فرامی‎خواند، توانایی خود را از یک سو در دیدن نادیده‎ها و از سوی دیگر در رویارویی با نقدها و آرای تکمیلی یا مخالف به رخ می‎کشد، زیرا تنها با تمرکز بر موردها و مصادیق ملموس است  که می‎توان سخن را دربارۀ چیزی متمرکز کرد و مسیر واکاوی و بحث را باز گذارد، وگرنه کلی‎گویی و نگاه از دور به تأیید و ردّی مستدل نمی‎انجامد. آنچه در این نوشتۀ کوتاه پیش می‎گیریم، تنها با نگاه به بخش پایانی این مقالۀ ارزشمند شکل گرفته است و بررسی فرازها و سایر مباحث را به مجالی دیگر وامی‎نهیم. پیش ازآغاز سخن، بازگویی این نکته را بر خود بایسته می‎دانم که نگارش ارزشمند دو نویسندۀ محترم را به‎ویژه به دلایل پیش‎گفته ارج می‎نهم. از این رو، یادداشت پیش رو را نشانه‎ای بر قدرشناسی خود از کار نویسندگان محترم مقاله می‎دانم.

روز قلم و جشن تیرگان (تیر روز تیرماه)؛ جشن نگاشتن (کتابت)

نسخۀ خطی آثارالباقیه ابوریحان بیرونی، صفحات ۲۰۴-۲۰۵، به خط ابن‎الکتبی، شاید مراغه، ۷۰۷ ه.ق، کتابخانه ادینبرا، شمارۀ Or MS 161

تیرگان که در ۱۳ تیرماه برگزار می‎شده است، جشنی با دو پیشینه به شمار می‎آمد. آنچه دربارۀ تیرگان می‎دانیم بیش از همه در آثارالباقیه ابوریحان بیرونی آمده است.

دارالفنون و علم نقاشی در گذار از نگاه سنتی به پرسپکتیو (نشریه تاریخ علم)

آموزش‌های مدرسۀ دارالفنون افزون بر گسترش علوم و فنون جدید، بر نگرش به نقاشی و آموزش آن در ایران تأثیر نهاد. نقاشی ایرانی در روند گذار از شیوه‌های سنتی به بازنمایی واقع‌گرایانه مانند شیوۀ کمال‌الملک با آموزش‌های مدرسۀ دارالفنون پیوند دارد. در بازخوانیِ فعالیت‌های دارالفنون به‌ویژه در سال‌های آغازین به گونه‌ای کم‌رنگ و گذرا با نقاشی روبرو می‌شویم؛ اما دانسته نیست که آموزش نقاشی در دارالفنون چه نقشی داشت، و چرا در مدرسه‌ای که برای تعلیم علوم و صنایع بدیعه بازگشایی شده بود، نقاشی را نیز آموزش می‌دادند؟

برنامه‎ای راه‎گشا در آشنایی با تمدن فرارودی (The Sogdians, influencers on the silk roads)

برنامۀ [پروژه] یادشده که به همت گالری فریر ـ سکلر و تیم تحقیقاتی ورزیدۀ آن کلید خورده، با همیاری و همفکری گروه بزرگی از استادان، پژوهشگران، دانشجویان و ... پیش رفته است؛ این پروژه که در بردارندۀ دستاوردهای گوناگون دربارۀ سغد و تمدن فرارودی است، گام بلندی را در (باز)شناخت فرهنگ و تمدن آن نواحی برمی‎دارد.  

یادداشتی بر نشست‎های پژوهشی دوازدهمین جشنوارۀ تجسمی فجر (بهمن و اسفند ۱۳۹۸)

نشست‎های جشنوارۀ دوازدهم برخلاف بیشتر گردهمایی‎های علمی، نه در یک مکان دربسته و جدا از رفت‎وآمد بازدیدکنندگان، بلکه در مسیر آن‎ها ترتیب داده شده بود. سخنرانی‎ها در فضای نمایشگاهی، به‎ویژۀ طبقۀ دوم، طنین‎انداز بود و چه بسا گاهی، بازدیدکننده‎ای را که مشتاق و کنجکاو شده بود، به سوی خود می‎کشاند. این شیوه که شاید برای سخنران مشکلاتی به همراه داشت (کمترین آن دشواری تمرکز)، روی هم رفته در نگاه اینجانب، روشی مثبت بود؛ زیرا ....

بررسی چراهای نگارگری و نقاشی سنتی ایرانی؛ گزارشی از دومین روز نشست‎های پژوهشی دوازدهمین جشنوارۀ تجسمی فجر-۱۳۹۸

نشست‎های پژوهشی دوازدهمین جشنوارۀ تجسمی فجر (بهمن/ اسفند ۱۳۹۸) با تمرکز بر هنرهای تجسمی و با نام «گفت‎وگوی هنرها؛ آفرینش تجسمی نوین با نگاهی بین رشته‎ای» از تاریخ ۳۰ بهمن تا ۵ اسفند در مؤسسۀ صبا و در میان آثار گوناگون تجسمی برگزار شد. بازدیدکنندگان و علاقمندان در دومین جلسۀ این نشست‎ها با نام «نگاه  و منظر در نقاشی سنتی ایرانی» در حالی شرکت کردند که تهران، هوای پرباران و لطیفی را تجربه می‎کرد (پنج‎شنبه، اول اسفندماه). عنوان فرعی این نشست، «نگارگری و علم مناظر» بود. مدیریت این جلسه را دوست نازنین و هنرمندم، سرکار خانم اعظم حکیم سلمانی بر عهده داشتند که جا دارد از ایشان صمیمانه قدردانی نمایم.