Methods of Vision and Visual Perception in Persian Miniature and Islamic Optics

Methods of Vision and Visual Perception in Persian Miniature and Optics

Based on the Paintings from the 13th to 16th  Century and Ibn Al-Haytham's Ideas.

 

شیوه‎های دیدن و ادراک بصری در نگارگری ایرانی و علم مناظر؛ برپایۀ نگاره‎های سده‎های 7ـ10 ه.ق/ 13ـ16 م. و آرای ابن‎هیثم

رسالۀ دکتری؛

نویسنده: مریم کشمیری؛

استاد راهنما: دکتر زهرا رهبرنیا؛

دانشگاه الزهرا (س)، دانشکدۀ هنر، گروه پژوهش هنر؛ تیرماه 1397.

نقش‎های پارچه در شهریاری ساسانی برپایۀ گزارش عربی حمزۀ اصفهانی از نگاره‎های کتاب ملوک بنی‎ساسان

کتاب صور ملوک بنی‎ساسان در ردیف خدای‎نامه‎های پهلوی است که آن را تا سده‎های نخست اسلامی، رونویسی می‎کردند و گاه به عربی برمی‎گرداندند. برخی نویسندگان دورۀ اسلامی به سنت تاریخ‎نگاری مصور ساسانی اشاره کرده‎اند و برپایۀ سخن آنان، کتاب صور ملوک بنی‎ساسان را یکی از این تاریخ‎نگاری‎ها می‎دانیم. حمزۀ اصفهانی در کتاب سنی ملوک الأرض و الأنبیا، شرح ریزبینانه‎ای از نقاشی‎های این کتاب ارائه می‎دهد. اصفهانی در فراز پایانی باب نخست، آنجا که به شهریاری ساسانی می‎پردازد، نام‎های شهریاران و دو شهبانوی ساسانی را همراه با توصیف دقیق تن‎پوش‎هایشان می‎آورد. او برای توصیف جامه‎ها، پنج واژه یا گروه واژگانی را برمی‎گزیند و تمامی شلوارها و پیراهن‎ها را با هم‎نشینی یکی از این پنج‎گانه‎ها با رنگی ویژه (گاه بدون رنگ) بیان می‎کند: بِلَون؛ مُوَشَّح؛ وَشیِ بالذَّهب؛ وَشیِ مُدَنَّر؛ وَشیِ بِلَون.

این پژوهش بر دریافت صحیح این پنج گروه واژگانی برپایۀ شناخت ما از تاریخچۀ پارچه‎های دورۀ ساسانی متمرکز است.

پیوسته با  این پژوهش، اینجا را نیز ببینید.

روند پذیرش اجتماعی هنر مدرن در ایران با نگاهی به آثار هنرمندان سقاخانه (پایان‎نامۀ کارشناسی ارشد)

 

مریم کشمیری؛ با راهنمایی دکتر زهرا رهبرنیا، دانشگاه الزهرا (س)، دانشکدۀ هنر، مهرماه 1392.

پژوهش حاضر با هدف شناخت عوامل موثر بر پذیرش اجتماعی هنر مدرن و پیدایش هنر ملی آغاز شد. اهداف فرعی عبارت‌اند از  ...

«خوانش پسااستعماری هنر دیوارنگاری در آفریقای جنوبی» به قلم سابینا مارشال؛ پارۀ سوم

پارۀ نخست را اینجا بخوانید.

پارۀ دوم را اینجا بخوانید.

در ادامه، سومین فراز از پژوهش سابینا مارشال را دربارۀ پروژۀ دیوارنگاری‎های شهری دوربان در آفریقای جنوبی بازخواهیم خواند (بار دیگر بر آزاد بودن ترجمه و تلاش در رساندن مفهوم برای خوانندۀ فارسی‎زبان تأکید می‎کنیم).

بازخوانی نگارۀ مستی لاهوتی و مستی ناسوتی اثر سلطان محمد

نسخه‎نگارۀ «مستی لاهوتی و ناسوتی»، یکی از چند نگارۀ دیوان حافظ سام میرزاست که سلطان محمد، هنرمند دورۀ صفوی، آن را بربنیان بیتی از دیوان او (گرفته ساغر عشرت فرشتۀ رحمت/ ز جرعه بر رخ حور و پری گلاب ‎زده) پرداخته است. موزۀ هنری دانشگاه هاروارد (مجموعۀ هنری فاگ، شمارۀ ثبت 1988.460.2؛ اثر را اینجا ببینید) و موزۀ متروپولیتن (شمارۀ ثبت 1988.430؛ اثر را اینجا ببینید)، به‎گونه‎ای مشترک، مالکیت این اثر را در اختیار دارند (برگرفته از توضیحات اثر در سایت موزۀ دانشگاه هاروارد). پرسش‎های بی‎پاسخی که در جریان تبیین موقعیت‎ها و شخصیت‎های بازنموده در این اثر پیش می‎آید، آن را در جایگاه یکی از بحث‎برانگیزترین آثار تاریخ نگارگری ایران جای داده است. از جملۀ این شخصیت‎ها، سه نوازندۀ سویۀ چپ نگاره با چهره‎ها و پوششی نامتعارف است. این پژوهش با واکاوی مستندات تاریخی و دیداری، و بررسی جایگاه اجتماعی نوازندگان عصر صفوی، به تبیین شخصیت‎های بازگفته می‎پردازد.

 

باستان‌گرایی: شیوه‌ای بیانگر برای نوسنت‌گرایان (با نگاهی بر آثار پیشگامان جریان سقاخانه)

نویسندگان: ابوالقاسم دادور، مریم کشمیری

نشریۀ جلوۀ هنر دانشگاه الزهرا

دورۀ 9، ش 2، پاییز و زمستان 1396

صفحات 53 تا 62

خوانش پسامدرنی آثار هنری بر اساس آرای فردریک جیمسون با تمرکز بر مجموعۀ «هیچ» پرویز تناولی (دهه‌های 1340 تا 1380 ه.ش)

نویسندگان: زهرا رهبرنیا، مریم کشمیری

نشریۀ کیمیای هنر، فرهنگستان هنر

سال ششم، شمارۀ 23، صفحات 85 تا 98

«خوانش پسااستعماری هنر دیوارنگاری در آفریقای جنوبی» به قلم سابینا مارشال؛ پارۀ دوم

پارۀ نخست را اینجا بخوانید.

در ادامه دومین بخش از پژوهش سابینا مارشال دربارۀ پروژه‎های دیوارنگاری شهری دوربان را خواهیم خواند. در این بخش، مارشال با تکیه بر آرای ادوارد سعید و نظریۀ دیگری بحث خود را پیش می‎برد.

«خوانش پسااستعماری هنر دیوارنگاری در آفریقای جنوبی» به قلم سابینا مارشال؛ پارۀ نخست

سابینا مارشال (Sabina Marschall) استاد تاریخ هنر در دانشگاه دوربان آفریقای جنوبی، مقاله‎ای با نام

«A Postcolonial Reading of Mural Art in South Africa» نگاشته است که نشریۀ

Critical Arts: South-North Cultural and Media Studies, vol. 14; no. 2; 2000

آن را منتشر نموده و به تاریخ 29 آگوست 2007 به صورت آنلاین در اختیار علاقمندان قرار داده است. وی در این پژوهش ارزنده، نقش آپارتاید را در شکل‎گیری و گسترش شکلی از هنر دیوارنگاری (در جایگاه نمودی از دیگری)، با تکیه بر آرای ادوارد سعید بررسی می‎کند. در ادامه با آرای وی در این پژوهش آشنا خواهیم شد.

ساحل دوربان در دورۀ استعمار